Liturgiek
Terug naar
Homepage
Mary, did you know?

Het lied 'Mary, did you know, kan makkelijk de suggestie wekken dat Maria niet geweten heeft dat haar kind de messias is.
Daar kan je met recht kritiek op hebben. Maar je kan het lied ook anders horen: als deel van de lange christelijke traditie waarin men zich bij de kribbe
verwondert over de tegenstelling tussen het klein en armoedige in de kribben en het grootse dat dit kind, deze mens betekent.

Aan U behoort, o Heer der heren

Over ‘Aan U behoort, o Heer der heren' is wel gezegd: hoe kan iemand die blind is zo mooi over de natuur dichten. Nu ik heb daar wel een antwoord op: hij heeft niet naar de natuur gekeken, hij heeft vooral heel goed naar het woord van God geluisterd.

Vredeslied

Een Koreaans lied om vrede
van de Zuid-Koreaanse dichter en componist Kōn-yong Yi (Geon-yong Lee) (이건용). Het is een Adventslied en ook een lied om vrede.

De Paradijsboom

De Engelse lieddichter Erik Routley schreef in 1974 een lied voor de bundel Cantate Domino van de Wereldraad van Kerken. Er zijn spirituele tradities waarin het kruis van Christus en de levensboom uit het paradijs met elkaar vereenzelvigd worden (bijvoorbeeld in het lied: 'Met de boom des levens'). Ook zijn er tradities waarin het kruis bloeit, als teken van de opstanding, alsof het kruis zelf opstaat. Routley brengt met dit lied een gewaagde vernieuwing aan in deze spirituele tradities: hij identificeert de levensboom met de gekruisigde Christus. Hij schrijft een lied over de levensboom die gekruisigd wordt en onze zonden draagt.

Luisterliedboek

De eerste cd met liederen uit het nieuwe liedboek van de Protestantse kerken is uit. Zangeres en theatermaakster Elise Mannah maakte een intieme cd met twintig liederen uit de volle breedte van de nieuwe bundel.

'Geloof is mijn geluk', over een mystiek kerstlied

’Ik wandel in gedachten’ (Liedboek 2013, 480) is het populairste kerstlied van Noorwegen. De Deense bisschop Hans Adolph Brorson (1694-1764) schreef het lied, dat in 1732 voor het eerst in druk verscheen. In het lied wordt een imaginaire reis naar de geboorteplaats van Jezus ondernomen. Maar die geboorteplaats is zo nederig en vreemd, dat het toch veel beter is dat Christus een plaats krijgt in het hart van de gelovige. In dit artikel laat ik zien hoe op een originele manier piëtistisch-mystieke elementen in dit lied zijn gewoven.


'Sterk, Heer, de handen tot uw dienst'

In het lied ‘Sterk, Heer, de handen tot uw dienst’ (Liedboek 2013, nr. 378) wordt de lichamelijke kant van het Avondmaal gethematiseerd. Er wordt stilgestaan bij alle lichaamsdelen die met het ontvangen van brood en wijn verbonden zijn. Er wordt gebeden dat deze lichaamsdelen zo versterkt worden dat ze betrokken raken bij het heil van God. De oorsprong van het lied ligt in de Assyrische kerk van het Oosten.

De taal van het nieuwe liedboek

Eén van de opvallendste veranderingen in het nieuwe liedboek is het taalgebruik. Dat is eenvoudiger en directer. Maar plat en oppervlakkig zijn de liederen er niet door geworden. Veel meer wordt geprobeerd om God te verbinden met eenvoudige, dagelijkse ervaringen.

In de bloembol is de krokus, kinderverhaal

Een kinderverhaal bij dit lied. Een akker in de winter is kaal. Je kan denken wat een stomme akker, daar groeit niks. Maar je weet niet wat er onder de grond zit. Misschien groeien daar wel lekkere dingen om op te eten of mooie bloemen. Zo is het ook met ons leven. Soms zie je niks en vind je alles in je leven stom. En toch laat God er iets moois groeien.

De handen van God: Rilke, Pötzsch en Rodin

Het gedicht ‘Herbst’ van Rainer Maria Rilke en het gezang ‘Du kannst nicht tiefer fallen’ van Arno Pötzsch beschrijven beide het ‘vallen’ van een mens.Van het lied van Pötzsch is al langer bekend dat hij het schreef nadat hij in Parijs een beeld van Rodin had gezien.nIk probeer aannemelijk te  maken dat Rilke door de beeldengroep 'de Burghers van Calais'beďnvloed is bij het schrijven van zijn gedicht‘Herbst’
.

Gebeden voor de 40-dagentijd 2012

Een aantal gebeden voor de 40-dagentijd 2012, geschreven door Berthe van Soest en mij voor de liturgiegids van Kerkinactie, de diakonale organisatie van de Protestantse kerk.

Gebeden voor de 40-dagentijd 2011

Een aantal gebeden voor de 40-dagentijd 2011, geschreven door Berthe van Soest en mij voor de liturgiegids van Kerkinactie, de diakonale organisatie van de Protestantse kerk.

Geuren voor de 40-dagentijd

Geuren in de eredienst kunnen helpen een bepaalde stemming uit te drukken en liturgische accenten te benadrukken. Dit artikel geeft voor elke zondag van de Veertigdagen tijd een speciale geur. (2002)

Liturgische kleding voor vrouwen

Sinds veertig jaar kunnen vrouwen voorgaan in de grootste protestantse kerken. Al die jaren dragen vrouwen ambtskleding die rechtstreeks is overgenomen van de ambtskleding van mannen. Marjan van Hal, predikante te Nijeveen, wil daar verandering in brengen. Ze werkt aan een project ‘ambtskleding voor vrouwen’.
Marjan van Hal kwam in contact met het ontwerpersduo Pim Kramer en Jaq Volckmann. Voor hun shows ontwierpen zij al eerder kledingitems die gebaseerd zijn op liturgische gewaden. Speciaal voor het jubileumnummer van ‘Geruchten’ zijn zij gevraagd om hun visie te geven op ‘Liturgische kleding voor vrouwelijke voorgangers’. 

Liturgie en natuur

Een lezing uit 1993 over de relatie liturgie en natuur. Het is de tweede lezing uit een serie van drie over de verhouding mens-natuur.

Toen midden in de wintertijd

Dit lied uit uit de bundel Zingend Geloven heeft een zeer interessante geschiedenis die een klein beetje van belang is voor het begrijpen van dit lied. Het lied is gebaseerd op het Canadese kerstlied 'It was in the moon of wintertime'.. "It was in the moon of wintertime' geldt als het eerste Canadese Kerstlied en is zeer populair in Canada. Het gaat terug op een origineel dat volgens de overlevering door de Franse jezuďet Jean de Brébeuf in 1643 in de Huron-taal geschreven werd.
Het lied lijkt een poging tot inculturatie van het Kerstverhaal, maar er zit een addertje onder het gras.

Komt, verwondert u hier, mensen

In dit Kerstlied wordt de wonderlijke kern van het christelijke geloof uitgelegd aan de hand van het kindje in de kribbe. Deze tekst is een voordracht uit december 2007. 

Kees Schuurman over het Opwekkingslied

Iedereen heeft een mening over opwekkingsliederen. Maar heel erg veel verder dan ‘afschuwelijk’ of ‘prachtig’ komen die meningen meestal niet. Daarom vroeg ik aan kerkmusicus Kees Schuurman de Evangelische Liedbundel door te bladeren en aan de hand van een paar voorbeelden uit te leggen waarin een opwekkingslied lelijk of mooi kan zijn.

Het boek des levens en het doopboek

Bij de doop hoort ook het inschrijven in het doopboek. Dat is niet zozeer een administratieve kwestie - dat is het ook - maar het is de aardse pendant van de hemelse inschrijving in het boek van het lam. God schrijft onze namen op, opdat ze niet vergeten worden.

Liederen en concerten rond het Evangelie van Thomas

De stichting Codice e Musica heeft een liederenbundel en een motettenbundel samengesteld rond het evangelie van Thomas. De dichters Anton Ent, Hans Groenewegen, Maria de Groot, Marieke Jonkman, Joke van Leeuwen en Renée van Riessen schreven 12 liederen rond uitspraken van Jezus uit het Evangelie van Thomas. De componisten Caroline Ansink, Erika Budai, Kees van Eersel, Theo Goedhart, Hans Jansen, Leo Köhlenberg, Frank van Nimwegen, Gerben van der Veen en Sjoerd van der Veen schreven liederen bij deze teksten of componeerden motetten op de Nederlandse tekst van een uitspraak uit het evangelie van Thomas.
Tot nu zijn de motetten en liederen rond Thomas uitgevoerd tijdens concerten in Joure (11 februari), Rotterdam (20 mei) en Oegstgeest (2 juni), Burgum (30 september, 16.00 uur Kruiskerk), Barendrecht (7 oktober) en De Knipe (21 oktober). (Externe link) (2007)

Het gelijk van Johannes de Heer

Wat is een goed kerklied? Aan welke esthetische of  theologische criteria moet een lied voldoen om blijvend in de kerk gezongen te worden? De kerkelijke discussies over het kerklied blijven al twintig jaar rond dezelfde vragen cirkelen. Eén van die vragen is of ook lieder­en uit het zgn. sub-circuit een gelijkberechtigde plaats in de kerk moeten hebben. In dit artikel probeer ik deze discussie verder te helpen door de esthetiek van één van de liederen uit het subcircuit, ‘t Scheepken onder Jezus hoede uit de bundel van Johannes de Heer, te onderzoeken. (1993)


De os en de ezel bij de kribbe

In dit artikel vertel ik kort hoe os en ezel de Kerststal binnengestapt zijn. Ik belicht hun anti-joodse symboliek en ik doe een voorstel om de Kerststal uit te breiden. (2003)

Hoop van alle Volken, voorwoord

De bundel "Hoop van alle volken" wil hedendaagse liturgische liederen van buiten Nederland toegankelijk maken. Zo kunnen de kerken in Nederland delen in de geloofsexpressie, spiritualiteit, muziek en cultuur van christenen elders in de wereld. Nederlandse kerken hebben veel te winnen bij deze liederen. De liederen laten ons vormen van spiritualiteit zien die wij in onze liedcultuur niet zo snel in huis hebben. (1997)

Vervolgbundel op de Evangelisch Gezangen

In 1869 rolde de Vervolgbundel van de persen . Na meer dan twintig jaar discussie en kerkstrijd werden de Evangelische Gezangen, de eerste gezangenbundel van de Nederlandse Hervormde Kerk,  met 82 gezangen aangevuld.
De discussies en kerkelijke gevechten rond de Vervolgbundel worden in de jaren '50 gedomineerd door de discussies en gevechten over de zeggenschap over de Vervolgbundel. In de zestiger jaren domineert de richtingenstrijd de discussies en gevechten rond de Vervolgbundel.
 (In: Nederlands Archief voor de Kerkgeschiedenis 58 (1988)

Waarom Maria niet in Nederland mocht verschijnen