De doorbraak van het CDA
Naar Homepage

Naar Archief

Naar Weblog

CDA logoIn de Doorbraakbeweging van na de oorlog wilden christenen zich niet meer exclusief aan christelijke organisaties binden, maar samen met anderen vorm geven aan dezelfde idealen. Het CDA doet met het omarmen van het begrip ‘compassie’ iets soortgelijks. Het christendom wordt verder losgelaten. ‘Compassie’ geeft precies aan waar het seculariserende CDA-kader van houdt:  Het woord roept christelijke connotaties op, maar verbindt zich niet aan het reëel bestaande christendom. Compassie refereert aan niet-christelijke godsdiensten (‘het is een kernwoord van alle godsdiensten’) en biedt de optimistische en hoogmoedige suggestie dat de godsdiensten elkaar hierin zouden kunnen vinden. In de nota van het strategisch beraad van het CDA ‘Kiezen en verbinden’ komt het woord ‘christendom’ dan ook niet voor en gaat het alleen over godsdienst als ‘activerende kracht’.

Het grote manco van het CDA van de afgelopen jaren was dat het over een aantal brandende kwesties niet zelf had gediscussieerd en nagedacht. Daardoor bleef het onduidelijk waar het CDA voor stond. Dat was lastig voor de kiezers en leidde tot veel interne botsingen. Het nieuwe rapport bevat op tal van beleidsterreinen heldere standpunten en bevat bijvoorbeeld op het terrein van het onderwijs interessante voorstellen. Toch is het jammer dat het CDA zo snel de omslag heeft gemaakt van een partij zonder standpunten naar een partij met heldere standpunten. Ikzelf had erg uitgekeken naar een goede discussie over Europa en over de immigratie. Ik had gehoopt dat juist het CDA verbindingen zou kunnen leggen met mensen die huiverig zijn voor Europa en voor meer immigratie en zich bedreigd voelen in hun identiteit. Door niet echt in het openbaar te discussiëren en alleen standpunten te formuleren (voor Europa, mits...voor immigratie, mits...) wordt niemand meegenomen in de discussie.

Het rapport laat het CDA een koers varen die door heersend Nederland omarmd zal worden: meer Europa, blijvende goed begeleide en gereglementeerde immigratie, stevige hervormingen in de sociale zekerheid, de arbeidsmarkt en de overheidsfinanciën en tegelijkertijd een verbindend ideologisch kader dat breder is dan het christendom. Dat verklaart waarom links èn rechts in het CDA zo enthousiast zijn.

Maar het blijft onduidelijk waar het CDA zelf nu eigenlijk voor staat. Door het omarmen van compassie stelt het CDA niet het christendom centraal maar een gevoel met beperkte inhoud. Door zijn internationalisme kiest het CDA niet voor een duidelijke identiteit van onze samenleving. Bovendien zie je nu al dat de keuze voor het romantische begrip compassie het CDA laat verzeilen in allerlei feelgood-woorden (inspirerend, activerend, recht uit het hart) die uiteindelijk inhoudsloos zijn. Want ook een hart en een land moeten opgebouwd worden met inhoud. Ik vermoed dat deze doorbraak net zo eindigt als die van christenen in de PvdA: in leegte.

Coen Wessel        

Naschrift:

Bij hernieuwd doorlezen zie ik dat in 'Kiezen en verbinden' toch nog één keer de bijbel genoemd wordt (p.15). Maar veel verschil maakt dat niet: de bijbel leidt alleen tot een paar abstracte principes: naastenliefde, gerechtigheid en het besef dat ieder mens een kind van God is. Dat is iets anders dan een verbondenheid met het christendom.