Sinds veertig jaar kunnen
vrouwen voorgaan in de
grootste protestantse kerken. Al die jaren dragen vrouwen ambtskleding
die
rechtstreeks is overgenomen van de ambtskleding van mannen. Marjan
van
Hal,
predikante te Nijeveen, wil daar verandering in brengen. Ze werkt aan
een
project ‘ambtskleding voor vrouwen’.
‘Ik
vind het
belangrijk dat vrouwelijke voorgangers zich, in
de kleding die zij dragen, onderscheiden van mannen. Kleding heeft
immers met
identiteit te maken, met de manier waarop je wilt overkomen en je
boodschap wilt
communiceren. De huidige ambtskleding is wijd en hoekig en niet
vrouwelijk. Ik
wil voor de toekomstige generaties, nieuwe ‘iconen’
creëren. Vrouwen die in hun
kracht staan en een missie hebben.’
Marjan
van Hal kwam in contact met het ontwerpersduo Pim
Kramer en Jaq Volckmann. Voor hun shows ontwierpen zij al
eerder kledingitems die
gebaseerd zijn op liturgische gewaden. Speciaal voor dit jubileumnummer
van
‘Geruchten’ zijn zij gevraagd om hun visie te geven
op ‘Liturgische kleding
voor vrouwelijke voorgangers’.
Pim
Kramer nam de styling voor haar rekening
voor de vier liturgische kleding sets. Elk liturgisch gewaad is
ontstaan uit een
bestaand kerkelijke gewaad en is afgestyld met het oog op de sfeer van
vrouwelijke
voorgangers. Per set is deze aangevuld met bottoms
(broek/rok/legging),
tops (blouses) en accessoires, zoals een baret, die in de visie van Studio
Unicps passen bij de stijl van het liturgische gewaaden het hedendaagse beeld van
de vrouwelijk
voortganger.
In
de uitwerking van de outfits is rekening gehouden
met aspecten als devotie, eenvoud en kerkelijke signatuur. De
scheidingslijn
tussen het mannelijke en het
vrouwelijke wordt volgens Pim mede ook bepaald
door toepassing van patroon- en coupetechnische details
van het kledingstuk.
In
deze liturgische kleding is te zien hoe Studio
Unicps aandacht geeft aan kleur,
stof en materiaalgebruik en aan de toepassing
van versierende elementen als
linten en applicaties. De applicaties zijn met
diverse bewerkingen en technieken handmatig
toegevoegd. Tijdens het vormgeven
proberen de ontwerpers details en elementen die het materiaal in zich
heeft om
te zetten in vormen die de zeggingskracht van het kledingitem versterkt.
In
hun ontwerpvisie zien zij kledingstijlen als vlaggen of banieren.
‘Alle mensen zijn in
de manier waarop ze zich kleden vlaggenzwaaiers
en dragers van een eigen banier. Tegenwoordig associëren veel
mensen een vlag
met de seculiere staat, maar vlaggen hebben van oorsprong een
religieuze
betekenis. De kleuren hadden elk een eigen betekenis en het
vlaggezwaaien
werden voor speciale ceremonies gehouden. Vanuit
dit vlaggen-zwaaien hebben zich ook de kerkelijke kleuren ontwikkeld.
Banieren
bestonden oorspronkelijk uit een houten of koperen stok
met een snijwerk of gegoten beeldje op de top dat een herkenbare
betekenis had.
Tijdens de tocht door de woestijn voerde elke afdeling van
Israël zijn eigen
banier mee. Zij waren de uithangborden waarmee informatie werd
doorgeven en men
kon zien bij welke groep men hoorde. In de loop van de geschiedenis
zijn deze
merktekens met de vlaggen verbonden geraakt. Het dragen van kleding is
een spel
met de kleuren en de codes die uit deze religieuze achtergrond komen.
Wat dat
betreft
is de scheidslijn tussen religieuze en niet-religieuze kleding heel
vloeiend.’
De
Liturgische kledingsets
Pim
Kramer heeft i.s.m Jaq Volckmann vier Liturgische sets
ontworpen in de kleuren van het kerkelijk jaar.
Groene
set
Groen
schenkt rust en een gevoel van verbinding hebben. Het staat
ook voor jeugdigheid, geestelijke groei op gevoelsniveau, betrokkenheid
met de
natuur en de hoop op Christus.In
Katholieke kerken hangen vaak
banieren die bij een processie meegedragen kunnen worden. Uit een
dergelijke
banier is het hoofdkledingstuk gemaakt. Op het middenstuk staan een
rijksappel
en een symbool van de Drie-eenheid. In de ringen van de drie-eenheid
zie je een
krans van korenaren, die verwijzen naar natuur en vruchtbaarheid. Het
gewaad
wordt getailleerd door twee koorden, vaak terugkerende details in hun
design.
Het geheel wordt
gecomplementeerd met een blouse, rok en baret.
Paarse set
Paars is
de kleur van soberheid, inkeer, boete en
rouw. Het paarse liturgische kleed is gemaakt van een paarse
kazuifel, het
bovenkleed dat een priester draagt bij de mis. Kelkvormige blaadjes
accentueren
het hart van het kruis. De donkere blouse benadrukt de ingetogenheid.
De kleur
en de hele vormgeving stralen eenvoud uit.
Zwart/witte set
Een
liturgische set voor dagen van rouw. Dit
liturgische gewaad is gemaakt uit een kazuifel voor begrafenissen. Het
uitgangspunt voor deze set voor dagen van rouw is de kleur zwart, de
kleur van
dood en rouw. Maar sterven is ook de overgang naar een hemelse
werkelijkheid.
Daarom
is de liturgische rouwkleding niet helemaal zwart. In het weefsel maakt
zij het licht enigszins zichtbaar. De kazuifel voor begrafenissen,
waaruit dit
liturgische gewaad gemaakt is, bevatte deze symboliek al, door de witte
wijnrank die oplicht in het zwart. Wit is de kleur van de herrezen
Christus.
Het roept de puurheid en de perfectie op van de stralende kleding die
Christus droeg
bij de Transfiguratie. In de styling is het lichte gedeelte van de
kazuifel
naar voren gehaald en de combinatie met de witte broek van
vintage-materiaal en
de witte blouse symbool staand voor het witte licht. De door Pim
handbeschilderde applicatie-symbool visualiseert de ziel die omarmd
wordt door
het goddelijke.
Gouden
set.
Deze
set is bedoeld voor de feestdagen. In het liturgische gewaad zijn nog
duidelijk
de contouren terug te vinden van de kazuifel, het gewaad dat de
priester draagt
bij de mis. Door kleine patroontechnische veranderingen is de
belijningen en
vormgeving in tact gebleven, maar wel geënt op de vrouwelijke
fysieke details.
Gebruik makend van
lintenmateriaal kan het los gedragen en aangesnoerd worden.
Visueel gezien dienen de linten als het ware als een verlenging van het
gewaad.
De
zijden stoflap is met symbolen geborduurd waaronder de olielamp die staat voor
het symbool van het goddelijk
licht dat de
overledene de weg wijst naar het eeuwig leven.
Er zijn nieuwe
symbolen toegevoegd om de vrouwlijkheid te versterken om de van
oorsprong door
mannen gebruikte gewaad te verzachten. Het
gewaad symboliseert
het licht van Christus, met een vrouwlijker accent.
Foto’s:Pim Schrier @
Studio Unicps, Arnhem
Teksten:
Marjan van Hal en Coen Wessel
Dit artikel verscheen in Theo, een jubileumuitgave van 'Op Goed
Gerucht' juni 2010. Het artikel met de mooie oorspronkelijke opmaak
kunt u hier
downloaden.
De liturgische kleding werd op 9 oktober 2010 gepresenteerd tijdens een
conferentie van het 'Gilde van aarde en hemel' . Een verslag van de
belevenissen van Coen Wessel vindt u hier: hier.