Theologie van de ramp                                                      

Terug naar Homepage

Terug naar Actueel

Eén van de grote angsten van deze tijd is dat de aarde warmer wordt. Uit metingen blijkt dat de temperatuur op aarde de afgelopen 100 jaar gestegen is.

Op zoek naar een oorzaak, is de theorie populair dat dit komt door het toegenomen olieverbruik. De uitstoot van CO2 zou zorgen voor roetdeeltjes in de atmosfeer die samen een mist vormen die als een kap om de aarde warmte van de zon vasthoudt. Met het oog daarop worden er klimaatconferenties gehouden en verdragen afgesloten. Blair, Balkenende en Al Gore vinden hier hun nieuwe missie als staatsmannen.

Ik weet weinig van klimaten en atmosferen, maar vanuit mijn vak als predikant denk ik: hier klopt iets niet.
Er heerst veel onzekerheid en onduidelijkheid in deze theorie. Maar mijn voornaamste argwaan is het ‘doem-achtige’ karakter van deze theorie. Zo van: er hangt ons een grote ramp boven het hoofd. Met daar aan toegevoegd: dat is onze eigen schuld want wij rijden te veel auto, stoken te veel, enzovoort.

Het denken in rampen is op dit moment in meerdere wetenschappelijke theorieën populair. Het bekendste voorbeeld is de theorie dat de dinosaurussen 65 miljoen jaar geleden uitstierven omdat er een meteoriet insloeg bij de kust van Mexico. Een jarenlange duisternis zou de weg vrij hebben gemaakt voor kleine zoogdierensoorten, waaruit uiteindelijk de mens zich ontwikkelde. Deze theorie roept natuurlijk ook angst op: maar hoe zit het dan met ons, als er 65 miljoen jaar geleden zo’n vernietigende ramp was, hangt die ons dan niet boven het hoofd? Zal de mensheid op korte of wat langere termijn dan niet weer vanuit de ruimte vernietigd worden?

Juist het feit dat op dit moment in zoveel wetenschappelijke theorieën een ramp als oorzaak en oplossing verschijnt, wekt mijn argwaan op. In hoeverre is dit nog wel wetenschap? Eigenlijk lijkt het wel een soort theologie. In de theologie gaat het ook over die drie zaken: de schepping ofwel het begin van de wereld, het einde van de wereld en het regeren van God in onze huidige tijd. In wetenschappelijke theorieën zien we deze zelfde elementen terugkomen in een ramp. In de rampentheologie begint de mensheid met een ramp (door het verdwijnen van de dinosaurussen kwam er ruimte voor de mens), eindigt met een ramp (meteorietinslag) en hangt de ramp boven ons hoofd ten gevolge van ons slechte gedrag (klimaatverandering).

In onze cultuur is een rampentheologie aan het ontstaan. Ik weet niet precies waarom, maar als predikant zeg ik: wat een armzalige theologie.

(Gepubliceerd in november 2006 op digitaledominee.nl)